Dikkat Harika Bir Kitap, Ama Çok Kötü Bir Çeviri !!

Dario Argento korku filmlerinin kült yönetmeni, italyan bir sinemacı. Kızı Asia Argento da babasının filmlerinde zaman zaman rol alan ve çektiği iki filmle iyi bir yönetmen olacağının ipuçlarını şimdiden vermiş bir sanatçı. Babasının filmlerinde oyuncu olarak rol almasa bile fikirsel katkılarda bulunuyor. Dario Argento'yu ilk kez seneler önce Suspiria filmi ile tanımıştım. Daha sonra çekiliş tarihleri itibariyle aralarında uzun yıllar olsa da Inferno ve Mother of Tears filmleri ile üçlemeye dönüşen bu filmi arada oturur izlerim. Filmleri mantık hataları barındırsa da cinayet mizansenlerindeki yaratıcılık ve bu sahnelere gösterilen özenle diğer korku filmlerinde kolaylıkla ayrılan görsel yapıya sahiptir.

Geçen yıl James Gracey adlı irlandalı bir korku filmi tutkununun Dario Argento filmlerine rehber niteliğinde bir kitap yazmış olduğunu biliyordum. Kalkedon isimli yayınevinin dilimize 2011'in ilk günlerinde kazandırması sevindirici oldu; Dario Argento - Korku ve Gerilim Filmlerine İtalyan Dokunuşu. Kitabı rafta görür görmez sayfalarını çevirmeden hemen satın aldım.

Eve gelir gelmez açtım okumaya başladım. Yönetmenin bütün filmleri, TV çalışmaları, Senaryo yazarı ve yapımcı olarak bütün üşlerine ilişkin detaylı bilgi iöeren bir çalışma olduğunu hemen belli ediyor. Ancak ne büyük hayal kırıklığı. Çeviriyi yapan Zeynel Gül isimli kişinin çevirisini yaptığı dil olan ingilizceye dair görmezlikten gelinmeyecek büyüklükte noksanlıkları var. Daha önsöz cümlelerinin çevirisinden bir hantallık ve atmasyona sığınmışlık seziliyor. İş ne zaman film isimlerine geliyor ve D. Argento'nun filmlerinden beslenmiş Holywood yönetmenlerinin filmlerinin isimlerinin ingilizceden türkçesine geliyor işte o zaman ingilizcedeki yetersizliğinin üzerine sinema konusunda zır cahil birisinin çevirmenlik ettiği gerçeği ile başbaşa kalıyorsunuz.

Hatalar büyük ve saymakla başa çıkılacak gibi değil. İlk başlarda acaba bu kitap uydurup uydurup çevrilmiş oradan doğrudan baskıya mı gidilmiş, yayınevinin editörü grevdemiymiş gibi sualler aklıma geldi. İlk sayfaya dönüp baktığımda editör olsun, yayına hazırlayan olsun bu konulardan mesul insanların mevcudiyetinin en azından kitaba dair kimlik bilgileri arasında yer aldığını gördüm. Çeviri hataları o denli derin ve büyük ki, dilimizde anlam taşıyan bir cümleye rastlamak olanaksız. (Cidden doğru çevrilen bir tek cümle yok) Ben doğru düzgün çevrilmiş bir tane cümle görmedim. İlk başlarda gördüğüm hataları not almaya başladım, niyetim yayınevine bir e mail atıp "Bakın böyle böyle hatalar var, çok güzel bir kitabı dilimize kazandırmak istemişsiniz ama inanılmaz yanlışlıklarla dolu yetersiz ve itici bir çeviri, sıfır denilecek kadar az editör kalem oynatması var" bilgisini paylaşmaktı. Ancak hata sayısı rotasını kitabın dörtte biri bitmeden üç haneli sayılara yöneltince bıraktım not almayı. Ayrıca editörlük görevini üstlenen kişinin elini bile sürdüğünü düşünmüyorum ki düşündüğüm gibi değil de ortadaki kitap, editör eli değimiş bir kitap ise durum daha vahim demektir.

Kalkedon yayınevi bence piyasadaki tüm kitapları toplatıp yeniden çevirisini yaptırtmalı. Güzel bir kitap, çok kötü, inanılmaz kötü, berbat bir çeviri. Dario Argento'yu seviyorsanız bile aman diyeyim lütfen uzak durun bu kitaptan. Şu hali ile okuyup da sinirlerinizi bozmaya değmeyecek bir kitap.

Meraklısına linkler;

- james Gracey'in blogu,

- Kitap ile ilgili bir yazı ve James Gracey ile yapılmış bir ropörtaj videosu