Evdeki atma telaşı içinde uzun süredir unuttuğum bir kitap elime geçti. Hazarski Recnik, yazarı Milorad Paviç. İstanbul seyahatimde yollarda okudum tekrar.
Hazarski Recnik;
Türkçeye Hazar Sözlüğü adı ile kazandırılmış, 100.000 kelimelik sözlük romandır. Bir roman için oldukça farklı bir anlatım tarzı vardır; müslüman, hristiyan ve yahudilerce yazılmış 3 farklı sözlükteki maddeler biçiminde tasarlanmıştır. Tüm kitabı okuduğunuzda Hazarlar hakkında bilgi sahibi olursunuz. Ancak bu kitabın bir özelliği de eril ve dişil baskılarının olmasıdır. İki basımın arasındaki tek fark sadece bir pasajdır, ama can alıcı önemi vardır. Eril basım ile dişil basımı okuyanlar belki birbirlerini tamamlayarak asıl kayıp hazar sözlüğünü bulurlar. Bu farklı iki pasaj okunmadan okuma serüveni tamamlanmış sayılmaz. Hazar sözlüğü 7. ve 9. yüzyıllar arasında Transilvanya’nın ötelerinde varolmuş bir halka, hazarlara ait düşsel bir romandır.
Birbirinden bağımısız sözlüklerdeki pasajlar okunduğunda ortaya çıkan hikayesi şöyle:
Hazar kaanı bir düş görür, ve bu düşün anlamını öğrenmek için üç dinden; müslüman, hristiyan, yahudi üç temsilciyi sarayına davet eder. Bu temsilcilerden hangisi düşünü en inandırıcı biçimde yorumlarsa onun dinine geçeceğini ilan eder. Ve hazarlar din değiştirdikten kısa bir süre sonra hiçbir iz bırakmadan ortadan kaybolurlar. Her dinin mensubu hazarların din değiştirmesini kendine göre yorumlar. Bu üç yorumcuyu bir araya getiren ilk hazar sözlüğü ilk kez, 1691 yılında yayınlanır ama bir nüshası kaçırılır, geri kalan suretleri ise engizisyonca yakılır.
Konu birden 17. yüzyıla sıçrar, derken 1982 de hazarlar mevzu alevlenir ve İstanbul’da macera sona erer. Zehirli mürekkeple basılmış bir kitabın sözlükler arasında kaybolmasını, aynalar ile intiharı, üç günahkar bilgeyi, insanların düşlerine sızan düş avcılarını, ölüm ve yaşam arasındaki romansı ve insan ile ilgili bir çok şeyi anlatır. Aslında sözlük görünümünde bir macera romanı, polisiye öykü derlemesi, fantastik bir anlatıdır. Hazar sözlüğü tüm kitap kurtlarına, vampir hikayelerine düşkün olanlara, oyunculara, filozoflara, tarihçilere, dilbilimcilere ve hayalperestlere seslenen bir kitap olduğu için özellikle hayalperestlerin okuması gereken kitaplardandır.
Hazarski Recnik;
Türkçeye Hazar Sözlüğü adı ile kazandırılmış, 100.000 kelimelik sözlük romandır. Bir roman için oldukça farklı bir anlatım tarzı vardır; müslüman, hristiyan ve yahudilerce yazılmış 3 farklı sözlükteki maddeler biçiminde tasarlanmıştır. Tüm kitabı okuduğunuzda Hazarlar hakkında bilgi sahibi olursunuz. Ancak bu kitabın bir özelliği de eril ve dişil baskılarının olmasıdır. İki basımın arasındaki tek fark sadece bir pasajdır, ama can alıcı önemi vardır. Eril basım ile dişil basımı okuyanlar belki birbirlerini tamamlayarak asıl kayıp hazar sözlüğünü bulurlar. Bu farklı iki pasaj okunmadan okuma serüveni tamamlanmış sayılmaz. Hazar sözlüğü 7. ve 9. yüzyıllar arasında Transilvanya’nın ötelerinde varolmuş bir halka, hazarlara ait düşsel bir romandır.
Birbirinden bağımısız sözlüklerdeki pasajlar okunduğunda ortaya çıkan hikayesi şöyle:
Hazar kaanı bir düş görür, ve bu düşün anlamını öğrenmek için üç dinden; müslüman, hristiyan, yahudi üç temsilciyi sarayına davet eder. Bu temsilcilerden hangisi düşünü en inandırıcı biçimde yorumlarsa onun dinine geçeceğini ilan eder. Ve hazarlar din değiştirdikten kısa bir süre sonra hiçbir iz bırakmadan ortadan kaybolurlar. Her dinin mensubu hazarların din değiştirmesini kendine göre yorumlar. Bu üç yorumcuyu bir araya getiren ilk hazar sözlüğü ilk kez, 1691 yılında yayınlanır ama bir nüshası kaçırılır, geri kalan suretleri ise engizisyonca yakılır.
Konu birden 17. yüzyıla sıçrar, derken 1982 de hazarlar mevzu alevlenir ve İstanbul’da macera sona erer. Zehirli mürekkeple basılmış bir kitabın sözlükler arasında kaybolmasını, aynalar ile intiharı, üç günahkar bilgeyi, insanların düşlerine sızan düş avcılarını, ölüm ve yaşam arasındaki romansı ve insan ile ilgili bir çok şeyi anlatır. Aslında sözlük görünümünde bir macera romanı, polisiye öykü derlemesi, fantastik bir anlatıdır. Hazar sözlüğü tüm kitap kurtlarına, vampir hikayelerine düşkün olanlara, oyunculara, filozoflara, tarihçilere, dilbilimcilere ve hayalperestlere seslenen bir kitap olduğu için özellikle hayalperestlerin okuması gereken kitaplardandır.
Amanin. Ben bu kitabı merak ettim. En yakın zamanda edinmek istiyorum. Sahaflarda var mıdır acaba?
YanıtlaSilBir de siz böyle hep güzel şeylerden bahsediyorsunuz ya, benim yazmaktan çok okumak canım istiyor bu bloglar aleminde. İyi ki yazıyorsunuz. :)
Sevgili Egemavisi,
YanıtlaSilBir kaç yıl önce yeni baskısı yapıldı. Sahaflarda da bulunabiliyor türkiyedeki ilk baskısı. Bu tarz kitaplaraa ilgi duyuyorsanız tavsiye derim. Sevinç pastanesi yönünden kıbrıs şehitlerine girince sağdaki ilk sokağın içinde sol kolda yanılmıyorsam "doğan" isimli bir sahaf var geçen cumartesi günü orada da gözüme ilişti.
İlginç kitaptır. Ben satın aldığımda eril ve dişil basımları kitapçıda sayfa sayfa karşılaştırıp aradaki farkı bulup sonunda eril basımı satın almıştım.
Beğendiğine sevindim. Sevgiler.
Bu arada ben de sizin yeni yazılarınızı birbirimizi okumaktan çoüumuz zevk alıyoruz elbette. Lütfen siz de yazın emi?
YanıtlaSil:)