Balık

Balık tüketimine asla sıcak bakamadım. Arkadaşlarla gidilen yemeklerde ya da iş için gidilen mekanlarda mecbur kalmadıkça kendime balık yemeklerinden birini sipariş etmekte hep isteksiz davrandım. 30 yaşıma gelinceye kadar tabağımda balık görmek istemeyen biriydim. Sonradan sonradan bu konudaki yabaniliğimi silmeye çalıştım. Diğer deniz mahsullerini ve bunları içeren yemek türlerini tüketmeyi severim ama iş balığa gelince bir başka oluyorum. Hatta isteksizliğimden geçtim, balık çeşitlerini de pek tanımam. Renginden ötürü sadece barbun mudur nedir onu biliyorum. Küçük olan bir balık türü var ona hamsi deniyor ama bazen nedense o küçümen şeylere papalina da dendiği oluyor. Ben de kendimi zorlamıyorum bu konuda. Tanışmaya fazla niyetim yok zaten. Evde balık pişmesinden bile hoşnut olmuyorum, o koku uzun süre evden çıkmayacakmış gibi geliyor, neşem kaçıyor.

Balık tüketiminden kaçınmamın türlü sebebi olarabilir aslında, işte onlardan anımsayabilğim bazıları şöyle:

Çok küçüktüm. Beş yaşındaydım sanırım ve o küçük - hala daha küçük - taşra kentindeydik. Annemler İstanbul'a tayin olmuşlardı. Orada bir ev tutulunca ben de yanlarına gidecektim. Anneannemlerde kalıyordum. Telefon yoktu evde. Bir akşam sofrada balık vardı. İştahla yeniliyordu balık. Yanında da marullu, turplu, limonlu nefis bir salata vardı. Anneannemin bahçe kapısında bir motorsikletin durduğunu duyduk. Gelen postahane görevlisiydi. Eskiden o kentte telefonunuz olmasa da bir yakınınız sizi bulunduğu şehirdeki bir evden ya da bir postahaneden telefonla arar ve sizin şehrinizdeki postahane görevlisi saat kaç olursa olsun motorsikletinin üstüne atlar, gelir kapınızı çalar telefonun diğer ucunda sizi birinin beklediği haberini verirdi.

Telefon hayatlardan bu denli ırak olunca da postahane motorsikletinin sesi, bilhassa hava karardıktan sonraki saatlerde pek hayra yorulmazdı. Kimin kapısında durmadıysa o evin ahalisi gecelik kendilerini şanslı sayar, pencere arkalarında derin bir oh çekerlerdi. Kapısı çalınan evde ise telaş başlardı.

Görevli kapımızı çalınca anneannem, dedem, teyzem ahlar ve vahlar içinde acaba kötü bir haber mi diye ayaklandılar. Ben de ağzıma aldığım balık lokmasını olduğu gibi çiğnemeden olanca kılçığı ile yutuverdim. Yutmamla birlikte boğazımda şu an bile tarifsiz diyebileceğim şiddetli bir acı hissettim. Önce sustum. Suskunluğum dikkat çekmeyince bastım çığlığı. Kapıya koşuşan ev ahalisi benim başımda birikti. Boğazına kılçık irisi saplanmış beş yaşındaki bir çocuk olarak ciğerlerimin kuvetinin yettiği kadar avaz avaz ciyaklıyordum.

O halde rotamızı önce postahaneye çevirmişken, kılçığın vehameti üzerine kendimizi hastahanede bulduk. Haber iyi miydi kötü müydü kimse düşünmedi o an. Ne yapıldı ne edildi tam hatırlamıyorum. Çok korkmuştum, canım çok acımıştı. Kılçıktan kurtulduktan sonra bile bir müddet boğazımda anjin olduğum zamandakine benzer bir sızı hissetmiştim. Sonraki on yıl evde ne zaman balık pişse boğazıma bir ağrı saplandığını söylememe alıştı bizimkiler.

Böylece balık yemekten kurtuldum kurtulmasına ama balıktan elde edilen bir başka ürün yapıştı yakama okula başlamamla birlikte. Doğru düzgün okula gidilirken bir gün aniden benim zayıf olduğuma hükmedildi. Doğru doktora. Doktor her sabah balık yağı içmem gerektiğini söyledi. Her sabah balık yağ içecek bir çocuk olma fikri hoşuma gitti nedense o anda. Hemen eczaneden balık yağı alındı ve ertesi sabah bir çorba kaşığı dolusu bana uzatıldı. Yok bir dakika balık yağı denememiş olan bilmez. Balık yağı iğrenç kokusu, iğrenç tadı, iğrenç görüntüsü olan kısacası ipiğrenç bir şeydir. Benim bunu anlamam uzun sürmedi. Kendimim diye demiyorum zeki çocuktum. O kaşık ağzıma uzatılırken beni bekleyen lezzet deneyiminin ömrümün geri kalanına kötü tesir edeceğini şıp diye anlayıp, koşarak oradan uzaklaşmaya başladım. Kaçmaya çalıştığım yere bakar mısınız: Okul.

Annem arkamda ben önde ev ile okul arasındaki o yolu farklı semtlerde, kenterde kaç kez koştuk hatırlamıyorum. Saymadım. Ama çok sayıdaydı. Kaçışlarımın hiç birisi başarılı değildi. Hep kaçtım. Hep kovalandm. Hep yakalandım. Burnum hep annemin iki parmağı ile kapatılarak o dolu kaşık boğazımdan aşağıya boca edildi. Balık yağını benim için sevimli ya da katlanılabilir hale getirmek üzere içine rendelenmedik sebze, meyve ya da hububat kalmadı. Yok, yok, yok olmadı. Hiç birisi o yağı sevimli hale getiremedi. O zıkkımı asla kendi rızamla içmedim.

Uzun müddet geceleri başımı yastığa koyduğumda; "Balık yağı içirdiğimiz için öldü bu, keşki içirmez olsaydık" diyerek naaşımın ardından üzülen bir akraba kabalığı hayal ederek ne intihar planları yaptım, ne şaşalı hayali cenaze törenleri düzenledim. Hiç birisini uygulamadım tabi o ayrı.

Öğlenci olduğum bir gün okula gitmeden önce bir çocuk dergisinde bir balık öyküsü okudum. Bir balık ailesi vardı. Anne balık, baba balık ve yavru balıklar. Bir martı gelip önce baba balığı hemen ardından da anne balığı yiyordu. Çocukları anne ve babalarının kılçıklarını suda salınırken görüp ağlıyorlardı. Nasıl üzüldüm o balıkların haline ve suda yüzen keder dolu kıçıklara anlatamam. Yıllarca balıkların da birer ailesi olduğuna, evimize giren her balığın bir anne ya da baba balık olduğuna, akşam yuvalarına dönmedikleri için arkalarından üzülüp ağlayan bir sürü yavruları bulunduğuna inandım. Ama sonradan "En azından kılçıkları denize değil çöpe atılıyor" diyerek kendimi teselli ettim. Böyle bir hikaye çocuk dergisine niye koyulur o kısmı hele hiç anlamadım.

İlk okul dördüncü sınıfta okul değiştirdim. İlk dört yılımı dört ayrı okulda okuduğum için bu değişikliği normal sayıyor olmam gerekirdi. Ama o seneki sınıf öğretmenim sevimli çocuk numaralarına katlanamıyordu. Numara yapmanıza gerek yoktu sevimli, sempatik falandıysanız şayet yanmıştınız, numara yapıyor olmakla mimleniyordunuz. Malesef ürkütücü topuzlu, iri kıyım öğretmen hanımla yıldızımız hiç barışmadı. Hatta bir gün bana şiddet uygulamaya kalkıştığında o dönem moda ola karate filmlerinden kaptığım iki numara ile ben de ona o anda istemeden şiddet uyguladım. Ayıp oldu ama napayım, böylece birbirimizden uzak durmasını öğrendik. Beşinci sınıfta yine tayin sebebiyle yer değiştirince tamamen kurtuldum kendisinden.

İşte bu cevval öğretmenimiz, bir gün sınıfta aniden; "Bakalım hanginiz bilecek, balıklar su altında niye konuşamaz?" diye sordu. Sınıfın tamamı cevaplayan çocuk olabilmek için deli gibi parmak kaldırırdığı halde neden tek parmak kaldırmayan beni durduk yere seçip "Sen söyle bakalım" dedi hiç bilmiyorum. Ben de o deli saçması çocuk dergisinde okuduğum bir fıkradan ilham alıp sınıfı şenlendirmeye özendim. "Öğretmenim sizin de başınızı suyun altına soksak konuşamazsınız ki" dedim. Cümlemi bitirince sınıfta önce anormal bir sessizlik oldu. Hemen ardından otuz kadar çocuk zincirinden boşanmış manyaklar gibi bağırarak en tiz perdeden kahkahalarını koyverdiler. Çıkan gürültü olağanüstü biçimde ilham vericiydi. Yarattığım kaos acaip ihtişamlı geldi bana. Şaşkınlığı kısa süren kadın, derhal öfkesinden zıp zıp zıplama pozisyonuna geçti ve kendi sesinin en yüksek perdesinden çığlık atma performansını sergiledi. Bunun üzerine herkes sustu. İstediği sessizlik sağlanınca öğretmenimiz beni koca sınıfın önünde aşağıladı. Çok içerledim. Yine de altta kalmamak için karşılık verince beni sınıftan attı. Sınıftan ilk kez atılıyordum. Gururum elbette ziyadesi ile kırıldı.

İşte bu sebeplerden uzak durdum balıklardan.