Kurgu; Değer Tanımazlığını Ortaya Koyup, Gösteriş Yapmak mı Olmalı?

Kitap Fuarı'nda bir yazar; son kitabındaki bir öyküsünde çocukluğundaki mahallede yaşamış olan kadınlardan bazılarını bir öyküsüne koyduğunu anlattı. Kadınlardan bir tanesi, eşi hapse girdikten sonra akrabaları olan bir erkeği ulu orta evine almaya, neredeyse onunla yaşamaya başlamış. Yazar kitabın yayınlanmasından kısa bir süre sonra kendisine gelen bir okur mektubunun onu çok şaşırttığından dem vurdu bir müddet. Mektubu yazan ile yazarın çocuklukları aynıı mahallede geçmiş. artık yaşı ilerlemiş olan kadın,; öykü kitabını alıp da annesinin akrabası ile dost hayatı yaşayan bir kadın gibi gösteriliyor olduğunu okuyunca nasıl yaraladığını anlatıyormuş. İşte yazar bu noktada çok sinirlenmiş, nasıl olurmuş da insanlar kendi hayatlarında olan biteni görmez sonra da yaşananlara itiraz ederlermiş. Çok öfkelenmiş, hırslanmış ancak bakmış siniri yatışacak gibi değil, oturmuş mektup şeklinde bir öykü yazmış. Eski, çocukluk arkadaşının kendisine yazmış olduğu özel, kalp kırıklığı ile dolu mektubuna bir güzel cevap vermiş kendince. 

Yazar bu noktada öyküsünü okudu bizlere.

Güzel, etkileyici bir mektuptu. Kadına ağzının payını veriyordu, oradan hızını alamayıp baş ağrılarını depreştiren, TV'deki klip şarkıcılarının kıyafetlerini de bi rgüzel parçalayıp onların uzuvlarını elaleme teşhir ediyordu. 

Öykü her ne kadar güzel de olsa ben yazarların iinsanları hizaya sokma, her şeyi ben bilirim, her şey de benim dediğim gibi olacak tavrı ile eser üretmelerini etik olarak doğru bulmuyorum. Yazar çarpıklıkları elbette kayda geçirecektir, ürettiği yazının türüne uygun biçimde kurgu y ada dokümanter havasında yapacaktır. Ancak yazar alternatifler üretebilecek esnekliğe sahip olmalıdır. 

Geçmişte yaşanmış bir olayı alıp da, üstelik tarafı bile olmadığı bir olayı sıu yüzüne çıkarmak ve bunu kurgu öykülerin arasına koymak bence dürüst bir davranış değil. Bir kadının annesine dair çocuk aklınla duyduklarını seneler sonra tekrarlamak, bence eksik bir yazrlık türü. O kişiyi ikna ederek, olurunu alarak eski tanıklıklara  başvurarak geçmişin bir gölgesini koymak olabilir de, böyle silahsız savunmasız insanlara kalemini tutarak, annesinin bir hatasının bedelini ödetmeye çalışmak bence ilkesizliktir.

Hele bir de kırıldığını ifade eden bir kişiye yeni öykü yazmak; "tutmuş anası ne kadar namusluymuş onu yazıyor bana, herkes geçmişini mutlu olarak göstermeye meraklı, olumsuzluklara bakıp hatırlayacak yürek yok kimsede"demek ççok acımasız ve gereksiz. Kadını bir kez daha hançerlemeye çalışmak, kendisini savundu diye gazabını üzerine salmak, ne kadar düşüncesizce hareketler.

Gerçek yaşamdan kişilerin ulu orta kurguya alınmasını doğru bulmuyorum. Yüzde yüz emin olduğun, kendi başından geçmiş bir şeyi birebir koyabilirsin, ya da bozarak koyabilirsin ama gerçekten yaşanmış bir olayı, eski bir mahalle dedikodusunu alıp öykü yazdım diye çıkmak, sonra da hızını alamayıp tekrar kalemlerini kuşanmak, ona buna öfke saçmak, haddini bildirmek ne kadar da lüzumsuz.  

Böyle hizaya sokma hırsının kaynağını merak ettirdi sadece bana, o kadar güzel kaleme alınmış bir mektup öyküyü de yazarın yaklaşımını etik olarak düzeysiz bulduğum için sevemedim. 

Sanırım fuarlarda, panayırlarda oluyor böyle sergilemeler. 

Resim: Danielle Stolle